Sociale bibliotheekcatalogi: zoeken, vinden, inspiratie opdoen & delen

Als het hele web socialer wordt, is het logisch dat ook bibliotheken niet achter blijven met hun catalogi. Sociale catalogi maken gebruik van externe data om hun catalogus te verrijken, geven de mogelijkheid om via RSS of widgets de catalogus daar te brengen waar de gebruiker zich on-line het meest bevindt en laten de gebruiker zelf inhoud toevoegen. Maar het geheel moet natuurlijk wel overzichtelijk blijven, zeker voor de gebruiker die gewoon op zoek is naar een boek en te weten wil komen waar hij het zo snel mogelijk kan ontlenen. Mooie voorbeelden zijn de catalogi die gebruik maken van de aquabrowser, zoals zoeken.bibliotheek.be, waarmee bibnet VLACC2 tegenwoordig presenteert en hierbij gebruik maakt van de voor ons ondertussen bekende web 2.0 toepassingen librarything en last.fm om de zoeker te inspireren. Met de recente toevoeging van my discoveries gaan ze nog een stap verder en kan de gebruiker rechtstreeks gaan taggen, beoordelen, recenseren, lijstjes maken en dit alles delen met anderen. Ik heb mij aangemeld en heb de mogelijkheden even uitgeprobeerd. Een nadeel kan zijn dat er overlappingen optreden met de externe toepassingen. Ik bedoel dat de gebruiker er waarschijnlijk niet van houdt om zowel via my discoveries als via librarything dezelfde boeken te gaan taggen, kwoteren en recenseren. Over het taggen door gebruikers lees ik regelmatig kritische dingen. Het is natuurlijk zo dat bibliotheken jaren expertise opgebouwd hebben in het opbouwen van gestructureerde trefwoordensystemen, zoekbomen enz. Het is moeilijk om dit los te laten en de gebruiker zelf vrije trefwoorden te laten toevoegen. Maar persoonlijk zie ik hierin geen probleem, de 'tags' staan los van de officiële trefwoordenstructuur en vermits de meeste gebruikers niet structureel maar associatief zoeken kan het de zoekacties zeker vergemakkelijken. Hoe meer gebruikers gaan taggen, hoe minder 'ruis' hierin. Verder is het belangrijk dat een sociale catalogus aanwezig is via andere platforms zoals blogs, facebook enz. Dat kan bijvoorbeeld door een widget toe te voegen aan de facebookpagina van een bibliotheek om rechtstreeks te gaan zoeken in de catalogus. Persoonlijk kijk ik met bewondering naar de bib van Brugge, waar men het heft zelf in handen genomen heeft met de prachtige sociale catalogus cabrio die trouwens mooi geïntegreerd is met website, facebook & blog. Ideaal zou het zijn als de gebruiker via een zoekopdracht in google rechtstreeks in onze bibcatalogi terecht komt. Want via google zoeken gebruikers naar informatie. Mijn ervaring is ook dat de meeste bibliotheekgebruikers nog niet vertrouwd zijn met de extra's die een catalogus kan bieden, het is een taak van het personeel om hen de weg te wijzen in dit nieuwe aanbod. Ook worldcat heb ik even uitgeprobeerd. Nadeel is dat er geen Vlaamse openbare bibliotheken te vinden zijn. Het programma is ook iets minder gebruiksvriendelijk, lijkt mij eerder gericht op professionelen en gebruikers van wetenschappelijke bibliotheken. Er is hier wat meer zoekwerk vereist om je doel te bereiken en er wordt op het eerste zicht minder externe inhoud aangeboden. De aquabrowser van zoeken.bibliotheek.be lijkt me een stuk laagdrempeliger voor de gemiddelde klant. Al bij al blijft het aantal sociale catalogi op dit moment nog beperkt. Dit heeft volgens mij te maken met enerzijds de bibliothecarissen die nog niet altijd mee zijn met het web 2.0 landschap en anderzijds de softwareleveranciers die om commerciële redenen blijven vasthouden aan het ontwikkelen van eigen producten en deze vervolgens afschermen voor derden i.p.v. gebruik te maken van de toepassingen die hun nut al bewezen hebben en deze te integreren.

Last.fm en Deezer: verfrissende speeltjes voor de bib?

Last.fm ken ik al een tijdje. Als muziekliefhebber kom je er automatisch terecht tijdens het googelen naar favoriete muziek. Ik gebruikte het voornamelijk om even naar cd's te luisteren die ik van plan was te kopen via Amazon of een andere internetleverancier. Jawel, ik ben op muziekgebied nog van het oude tijdperk. Gratis streaming muziek zonder download voldoet voor mij niet. Als ik iets graag hoor, prefereer ik de aanschaf van de cd. Downloaden doe ik ook af en toe, als de fysieke cd niet meer te vinden is of als ik tijdens het googelen toevallig bij een 'gratis' download uitkom van een album dat mij net niet genoeg boeit om het te kopen. Via de computer luister ik verder nauwelijks naar muziek en een i-pod heb ik ook niet, zeker die 'oortjes' zou ik niet kunnen verdragen, ik ben ook nooit een liefhebber geweest van de walkman. Na het downloaden heb ik nog altijd de gewoonte om er een ceedeetje mee te branden en dat beluister ik vervolgens knus in de zetel of in de wagen. Na het bijwonen van de studiedag over de dematerialisering van muziekmaterialen te Genk, ben ik Last.fm en Deezer wat beter gaan verkennen, door bij beiden een profiel aan te maken en uit te proberen wat er allemaal mogelijk is voor de bibliotheek. Last.fm focust heel fel op het sociale aspect en hun 'catalogus' is enorm ruim en veelzijdig. Ik ben er op zoek gegaan naar favoriete artiesten, heb stukjes beluisterd en gekeken naar de suggesties (related artists), die vaak best wel accuraat zijn. Ik heb hartjes uitgedeeld aan favoriete nummers, artiesten toegevoegd aan mijn library, wat concertinfo bekeken enz. Het is allemaal best een plezierig tijdverdrijf, wat grasduinen in muziek en kleine stukjes (voor)beluisteren. De koppeling met i-tunes heb ik niet gemaakt, omdat ik dus nauwelijks muziek beluister via de computer. Deezer is minder gericht op het sociale, de collectie is veel beperkter, er is bijvoorbeeld heel weinig jazz en wereldmuziek te vinden en ook nieuwigheden ontbreken vaak. Wat kunnen we met beide muzieksites doen in functie van de bib? Last.fm kan interessant zijn om suggesties aan te bieden via de catalogus, zoals nu al gebeurt via zoeken.bibliotheek.be . Is last.fm ondertussen betalend? Ik heb er nog niets van gemerkt. Verder heb ik geprobeerd om via last.fm een playlist te maken met nummers uit recent aangekochte cd's voor de bib. Dit leek mij een leuke manier om aanwinsten te presenteren via de bibblog. Probleem is dat er bij last.fm momenteel geen 'embeddable' widgets beschikbaar zijn voor playlists. Widgets van 'recent gespeelde nummers' zijn wel beschikbaar. Ik heb voor deze persoonlijke blog geopteerd voor een widget met een willekeurige selectie uit mijn 'libary'. Via Deezer ben ik er wel in geslaagd om een playlist met aanwinsten te maken voor de bibblog, maar het was even zoeken, omdat hun aanbod veel beperkter is dan dat van last.fm. De in de cursus vermelde widget van Gooik is blijkbaar verdwenen?!
Besluit over dit 'ding': sociale muzieksites zijn bruikbaar voor de bib om de catalogus te verrijken met suggesties en kunnen een meerwaarde bieden als 'gadget' voor op de blog, vooral om aanwinsten of speciale thema's te promoten.
Hierbij mijn profielen bij Last.fm en Deezer

LibraryThing: mijn virtuele boekenkast

LibraryThing is de web 2.0 toepassing die ik al het langst gebruik, niet om mijn persoonlijke verzameling te catalogiseren, maar om bij te houden welke boeken ik wil lezen en gelezen heb. Op het moment dat ik plan om een boek te gaan lezen, voeg ik het toe en als het uit is volgt de quotering en af en toe ook een korte of langere recensie. Tags heb ik tot nu nog niet veel toegevoegd. Voor mij is dit een plezante manier om mijn leeservaringen te verzamelen, vroeger noteerde ik dit allemaal in een eenvoudig exceldocumentje. Na het lezen kijk ik ook altijd naar de recensies en kwoteringen van anderen, om te zien waar die gelijklopen of afwijken. Het is dus een zeer interessante toepassing voor boekenliefhebbers. Dit is mijn pagina.
Als bibliotheek een collectie beheren via LibraryThing vind ik minder zinvol, de voorbeelden uit de cursus zien er eerder probeersels uit, bruikbaar voor blogs of speciale acties. De informatie van LibraryThing is wel interessant om te integreren in de catalogus, zoeken.bibliotheek.be is hiervan een mooi voorbeeld. Het is een verrijking voor de catalogus en bibliotheekgebruikers leren op die manier de toepassing kennen, waarna de meest fanatieke lezers er vervolgens misschien wel zelf mee aan de slag gaan.